گزارش دورا ۲۰۲۵: هوش مصنوعی و تحول توسعه نرم‌افزار

گزارش سالانه دورا DORA مخفف (DevOps Research and Assessment) در سال 2025 شرکت گوگل کلود، که نتیجه تحقیقات بر روی نزدیک به ۵۰۰۰ متخصص فناوری در سراسر جهان است، نشان می‌دهد که شیوه ساخت نرم‌افزار به‌طور عمقی تغییر کرده است.

برنامه تحقیقاتی DORA بیش از یک دهه است که قابلیت‌ها، شیوه‌ها و معیارهای تیم‌ها و سازمان‌های با عملکرد بالا را بررسی می‌کند.

یافته‌های سال ۲۰۲۵ به وضوح نشان می‌دهد که هوش مصنوعی دیگر یک پدیده جدید نیست، بلکه به بخشی تقریباً جهانی از جعبه ابزار توسعه‌دهندگان تبدیل شده است.

افزایش نجومی پذیرش و اتکای عمیق

این گزارش یک یافته قابل توجه را آشکار می‌کند: پذیرش هوش مصنوعی در میان متخصصان توسعه نرم‌افزار به ۹۰ درصد رسیده است، که افزایشی ۱۴ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد.

این متخصصان، از توسعه‌دهندگان تا مدیران محصول، اکنون هوش مصنوعی را در گردش کارهای اصلی خود ادغام کرده‌اند و به‌طور میانگین روزانه دو ساعت را صرف کار با آن می‌کنند.

یافته‌های DORA همچنین به اتکای عمیق بر هوش مصنوعی در طیف وسیعی از وظایف اشاره دارد؛ به طوری که ۶۵ درصد از پاسخ‌دهندگان به شدت به آن متکی هستند (۳۷ درصد اتکای متوسط، ۲۰ درصد زیاد و ۸ درصد خیلی زیاد).

دستاوردهای قابل توجه در بهره‌وری و کیفیت کد

مزایای استفاده از این ابزارهای هوش مصنوعی در تحقیق امسال مشهود است: بیش از ۸۰ درصد از پاسخ‌دهندگان اعلام کرده‌اند که هوش مصنوعی بهره‌وری آن‌ها را افزایش داده است.

علاوه بر این، اکثریت (۵۹ درصد) تأثیر مثبتی از هوش مصنوعی بر کیفیت کد گزارش داده‌اند. این بهبود عملکرد فردی نشان می‌دهد که هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار حمایتی برای ارتقاء کارایی و بهره‌وری در گردش کار ادغام شده است.

پارادوکس اعتماد با وجود مزایای فراگیر

با وجود پذیرش گسترده و مزایای درک شده، برخی از متخصصان توسعه نرم‌افزار همچنان نسبت به استفاده از هوش مصنوعی در کار خود محتاط هستند.

این گزارش یک “پارادوکس اعتماد” شگفت‌آور را فاش می‌کند: در حالی که ۲۴ درصد از پاسخ‌دهندگان اعتماد “بسیار زیاد” (۴ درصد) یا “زیاد” (۲۰ درصد) به هوش مصنوعی دارند، ۳۰ درصد یا “کمی” (۲۳ درصد) به آن اعتماد دارند یا “اصلاً” (۷ درصد) اعتماد ندارند.

این پارادوکس حاکی از آن است که خروجی‌های هوش مصنوعی با وجود فقدان اعتماد کامل، مفید و با ارزش تلقی می‌شوند.

هوش مصنوعی به عنوان “آینه و ضریب” سازمانی

در حالی که هوش مصنوعی عملکرد فردی را تقویت می‌کند، تأثیر آن بر سازمان‌ها پیچیده‌تر است.

تحقیقات امسال نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان “آینه و ضریب” عمل کند. در سازمان‌های منسجم، هوش مصنوعی کارایی را تقویت می‌کند؛ اما در سازمان‌های گسسته و پراکنده، نقاط ضعف موجود را برجسته می‌سازد.

همچنین، پذیرش هوش مصنوعی اکنون با افزایش توان عملیاتی تحویل نرم‌افزار (software delivery throughput) مرتبط است، به این معنی که تیم‌ها نرم‌افزار و برنامه‌های بیشتری را منتشر می‌کنند که این یک تغییر مثبت نسبت به یافته‌های سال گذشته است.

الگوهای تیم و مدل قابلیت‌های جدید DORA

برای درک بهتر شرایط زیربنایی، گزارش امسال فراتر از معیارهای عملکرد ساده حرکت کرده و هفت الگوی تیمی متمایز را معرفی می‌کند. این پروفایل‌ها، از جمله “Harmonious high-achievers” و تیم‌هایی که گرفتار “Legacy bottleneck” هستند، روایتی غنی‌تر ارائه می‌دهند که به سازمان‌ها در درک تعامل منحصربه‌فرد بین عملکرد، رفاه و محیط کار کمک می‌کند.

علاوه بر این، برای راهنمایی در پیاده‌سازی، مدل قابلیت‌های DORA AI با هفت قابلیت ضروری (فاکتورهای فنی و فرهنگی) معرفی شده است تا تأثیر هوش مصنوعی تقویت شود.

نقشه راه برای تکامل فرهنگی و سیستمی

تنها پذیرش هوش مصنوعی برای تضمین موفقیت کافی نیست. کلید اصلی این است که هوش مصنوعی یک ابزار متحول کننده برای توسعه‌دهندگان است، اما تحقق پتانسیل کامل آن نیازمند بیش از صرف پذیرش است.

این امر مستلزم آن است که سازمان‌ها فرهنگ، فرآیندها و سیستم‌های خود را تکامل دهند تا از دوران جدید توسعه نرم‌افزار پشتیبانی کنند.

ابزارهای جدید می‌توانند به سازمان‌ها کمک کنند تا فرآیندهای کاری خود را متحول سازند و هم از افزایش بهره‌وری و هم از تحول ناشی از آن بهره ببرند.